Giao Thừa là  thời khắc vô cùng thiêng liêng và quan trọng. Đó là lúc các gia đình sum họp, cùng nhau tiễn đưa năm cũ, đón năm mới, cầu chúc cho một năm tiếp theo mạnh khỏe, bình an, may mắn, thịnh vượng. Hôm nay, Phúc Thuận Đường sẽ cùng bạn tìm hiểu những nét đặc trưng không thể thiếu trong Lễ đón đêm Giao Thừa.

1. Ý Nghĩa Của Lễ Đón Đêm Giao Thừa 

Lễ đón đêm Giao Thừa hay còn gọi là đêm Trừ Tịch có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với con người. Đây được coi là thời khắc Trời và Đất giao hòa, Âm Dương hòa quyện để vạn vật bừng tỉnh sức sống.
Vào đêm Trừ Tịch tức đêm 30 âm lịch, người xưa có tục, dùng 120 trẻ con tầm 9-10 tuổi, mặc áo thâm, đội mũ đỏ, cầm trống vừa đi đường vừa đánh để trừ khử ma quỷ, đuổi bỏ đi những điều xấu dở của một năm cũ đã qua, đón những cái mới, may mắn, tốt đẹp của năm mới.

Thông thường, các gia đình thường cúng lễ ở cả ngoài trời lẫn trong nhà. Việc cúng đêm Giao Thừa cũng sẽ chuẩn bị và diễn ra một cách cẩn thận và long trọng.

2. Lễ Cúng Đón Đêm Giao Thừa Ngoài Trời 

Một trong những phong tục không thể thiếu  trong đêm Giao Thừa của mỗi gia đình chính là cúng sang canh. Theo dân gian người Việt, mỗi năm có một vị quan Hành khiển cai trị khác nhau. Vì vậy, người dân sẽ làm mâm cỗ cúng đêm Giao Thừa để tiễn đưa vị Thần của năm cũ, chào đón vị Thần của năm mới. Tùy vào phong tục từng vùng miền địa phương mà sẽ bài trí và cúng lễ khác nhau.

Lễ vật cúng Giao Thừa ngoài trời gồm: Hương (Nhang); Hoa tươi; Đèn nến; Trầu cau; Mũ thần linh; Rượu; Mâm lễ mặn (tùy thuộc vào hoàn cảnh mỗi gia đình và đặc điểm mỗi vùng miền, gồm xôi, bánh chưng, gà luộc, thủ heo…). Tất cả đều được bày biện trang trọng và đặt trước nhà. Trước thời điểm chuyển giao, gia chủ phải thắp nến, rót rượu và khấn vái trước án.

Dưới đây là bài văn khấn cúng Giao Thừa ngoài trời ( theo sách Văn khấn Nôm_NXB Văn Hóa, Thông Tin)

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần

Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển

Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan

Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân,chư vị Tôn thần.

Nay là phút Giao thừa năm …….

Chúng con là ………………………….

Ngụ tại ……………………

Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời các ngài giá lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn Sự cát tường. Bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông , ngày ngày được hưởng ơn Trời, Phật, chư vị Tôn thần.

Cúi xin chín phương Trời mười phương chư Phật cùng Chư vị tôn thần chứng giám, phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo!

3. Lễ Cúng Đón Giao Thừa Trong Nhà 

Cúng giao thừa trong nhà chính là lễ cúng thần tài,  Thổ Công, vị thần cai quản trong nhà. Theo phong tục, trước đêm Giao Thừa, gia chủ cần làm lễ Trừ Tịch nhằm đếm ngược thời gian sang năm mới. Vào chiều 30 Tết, các gia đình sẽ sum họp, làm lễ Tất niên khấn xin ngài Thổ Công để mời các cụ về ăn Tết rồi đọc văn khấn cúng Giao Thừa. Vào đúng thời khắc sang canh, gia chủ sẽ phải chuẩn bị 2 mâm cúng- cúng quan thần và gia tiên.

Lễ vật cúng Giao Thừa trong nhà bao gồm: Mâm ngũ quả, Hương, Hoa, Đèn nến, Bánh kẹo, Mứt Tết, Rượu, Bánh chưng, có thể thêm các món mặn tùy theo lệ cúng của gia chủ.

Văn khấn cúng Giao Thừa trong nhà

Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)

Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật

Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật

Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh

Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương

Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần

Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh

Nay phút Giao thừa năm cũ Kỷ Hợi với năm mới Canh Tý

Chúng con là :…………………….………sinh năm: ………….

Hành canh: ………… tuổi ( ví dụ: 65 tuổi )

Ngụ tại số nhà …..ấp/khu phố …… xã/phường……, quận/huyện/thành phố …tỉnh/thành phố …….

Phút Giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A-di-đà Phật ( lạy)(3 lần)

Sau khi hết 3 tuần hương thì hóa vàng mã dâng cúng.

Cúng đón đêm giao thừa ở đâu trước, ngoài trời hay trong nhà ?

Theo các chuyên gia, gia chủ phải thưc hiện lễ cúng ngoài trời trước nhằm “nghênh tân, tiễn cửu” tức là đón quan hành khiển mới, tiễn quan hành khiển cũ. Sau đó mới làm lễ cúng giao thừa trong nhà.

Nhà chung cư cúng ngoài trời như thế nào ?

Ở chung cư, không gian thường chật hẹp, việc cúng đón đêm Giao Thừa cũng vì thế mà có nhiều trở ngại. Tuy nhiên, có một số lưu ý cho những gia chủ muốn tiến hành cúng Đêm Giao Thừa ngoài trời:

• Nên xuống dưới sân của nhà chung cư để tiến hành lễ .
• Việc cúng ngoài trời cần có khoảng không gian trời và đất. Chính vì thế lễ vật cần đặt gần với mặt đất. Không nên cúng ở khoảng không tầng lâu do bày lễ như vậy là quá xa với mặt đất. Không gọi là cúng ngoài trời.

5. Kết luận